Uzun süreli seyahatimizin ilk durağı Küba’ydı. Yıllardan beri görmek istediğimiz, gidenlerin “çabuk olun eski Küba kalmayacak” uyarılarını dinlediğimiz Küba’ya sonunda gidebildik. Kısmet bu günlereymiş :). THY’nin Havana’ya direkt uçuşu var ama oldukça pahalı. Biz çok daha uyguna Rus Havayolu Şirketi Aeroflot’tan Moskova aktarmalı biletimizi aldık. Aktarma için herhangi bir vize gerekmiyor, geçişte bir sorun da çıkmadı. Tek sorun Moskova’daki -20 derece soğuktu. Ertesi gün de Havana’da 35 dereceye merhaba diyecektik.
Küba’yı o kadar dinleyip, okumuşuz ki aslında tam da beklediğimiz gibi geldi. Genel olarak bütçeli gezenler için pahalı, birçok konuda zor bir ülke. Bazen ömür boyu burada kalmak istiyorsunuz bazen de hemen kaçmak…
''Eğer büyük kitleleri ikna edebilmişse, fikirler silahlara ihtiyaç duymaz. '' Fidel Castro
Küba insanı gayet sıcak, rahat, eğlencesine düşkün, yarın ölecekmiş gibi yaşayan bir yandan devrimine bağlı bir yandan da özellikle genç kesimde modern dünya nimetlerine özlem duyan bir yapıda.
Küba’da bir doktorun, öğretmenin aylık maaşı 25 USD. Diğer yandan belki de bu parayı bir Avrupalı turist tek bir öğünde hesap olarak ödüyor. Bu ciddi bir ikilem. Bu sebeple ülkede herkes ucundan kulağından bir şekilde turizmin içinde. Kimi rehberlik yapıyor, kimi evlerini pansiyon olarak işletiyor, kimi taksi şoförlüğü yapıyor. Raul Castro hükumeti de biraz halkı rahatlatmak için bir miktar para kazanma olanağı sunmuş ancak yine de elde edilen gelirin %80-90’ı devlete gidiyor. Tüm bunlara rağmen Küba belki de dünyanın en güvenli ülkesi. En fakirinin bile gözü sizden zorla bir şey almakta değil. Para isteyenler, sizden para koparmaya çalışanlar var ama o kadar.
Küba’yla ilgili nereler görülür, ne yenir, ne içilir bilgisi çok yerde var. Bunun yerine gözlem ve tecrübelerimizden oluşan kısa notları eklemeyi tercih ettik.
13 gün kaldığımız Küba’da Havana, Vinales, Trinidad ve Santa Clara olmak üzere dört ayrı şehri gezdik.
Keyifli seyahatler.
- Havalimanından çıkarken görevliler bagaj etiketlerine bakıyorlar sökmeyin. Yoksa bagajları açtırıyorlar. Girişte kaç paranız var, elektronik eşyalarınız nedir, değerleri ne kadardır gibi bir form dolduruluyor ama bu formda yazılanların doğruluğunu kontrol eden olmadı. - Konsolosluktan ya da onların yetki verdiği turizm acentelerinden vize kolayca alınabiliyor. Vize kağıdı iki parça bir tanesi onlarda kalıyor normalde ama bize ikisini de verdiler. - Uçakta doldurulan giriş formuna hiç bakmadan, okumadan bir kutuya attılar.
- Çıkışta havalimanında 1 saat özel odada sorguya alındık. Çıkarken bu kadar sıkıntı yaşamak hiç beklemediğimiz bir şeydi. Sonuçta çözüldü ama biraz sinir bozucu oldu. Küba’dan direkt bulunduğunuz ülkeye değil de başka bir ülkeye geçiyorsanız bu tip durumlar olabiliyormuş. - Havalimanından çıkışta otomatik döviz bozdurma makineleri var. Şehre göre biraz düşük kurdan veriyor ama şehre gidiş için az miktar bozdurulabilir.
CUP ve CUC olmak üzere iki ayrı para birimi var.
- Küba’da iki para birimi var CUC (Covertible Peso) ve CUP (ya da Moneda Nacional-Milli Para). CUC lüks tüketim için, CUP ise temel ihtiyaç ve lüks olmayan alışverişler için. CUC turist parası diye biliniyor ama kesinlikle öyle değil. Küba’lılar da lüks sayılan alışverişler için CUC kullanmak zorunda. Aynı şekilde yabancılar da CUP kullanabiliyor. Eskiden bu ayrım daha keskinmiş ve yabancılara CUP verilmiyormuş.
- Cadeca (Döviz Bürosu)'lardan hem CUC hem CUP bozdurulabilir. Özellikle CUP da bozdurmak istediğinizi belirtin. Biz 50 EUR karşılığı bozdurduk. Fazlasıyla yetti. 1 EUR = 1.18 CUC = 24 CUP
- Döviz olarak EUR götürün. Ambargo sebebiyle USD değişimlerinde %10 kesinti uyguluyorlar.
- Bir turist olarak tüm düzen tamamen sizin CUC harcamanız üzerine kurulu. CUP geçer mi diye sormazsanız herkes sizden CUC ister. Hatta 1 CUP yerine 1 CUC isterler (24 kat fazlası). Ayrıca bu iki para biriminin banknotları da birbirine benzer. Para üstü alırken mutlaka kontrol edin.
- Peki CUP para birimini nerede kullanabilirsiniz.; Bizdeki dolmuşun karşılığı olan colectivo’larda, mahalle manavlarında (ama dikkat örneğin bir muza 4 peso derler, siz 4 CUC verirseniz alırlar, aslında 4 CUP vermeniz gerekir), tek pencereli köhne pizzacılarda (önünde hep kuyruk olur), yine sokak dondurmacıları ya da büfe dondurmacılarında, pek binmeniz olası değil ama toplu taşımada.
- CUP (Milli Para) geçen restoranlarda fiyatlar: * Shot kahve 1 CUP (20 kuruş) * Pizza 10-15 CUP (2-3 TL) * Dondurma 2-3 CUP (60 kuruş)
* Muz tanesi 1 CUP (20 kuruş) / Yeşilini almayın o kızartılır, çiğ yenmez. - CUP geçen dükkanlardan alışverişte turiste surat yapıyorlar. Aldırmayın.
- Su pahalı (2cuc) ancak araştırınca daha uyguna bulunabiliyor. Havana’da Valle İtalia ile Neptuno'nun köşesindeki markette 0.7 CUC (1.5 lt). En ucuz içtiğimiz su buydu. Suyun fiyatı genelde yazmaz almadan önce mutlaka sorun. Yoksa 3-4 CUC da diyebiliyorlar. - Küba’da şehirleri keşfetmek için en güzel yol yürümek. Rengarenk maksimum iki katlı evler, bir anda karşınıza çıkan meydanlar, müzik sesleri ve dans eden insanların kaynaştığı sokaklar ancak yürüyerek yaşanır. Sadece bir konuda çok dikkatli olmak gerekir. Ana cadde bile olsa her daim balkon yıkanır ve suyu caddeye dökülür. Aman dikkat! - İnsanlar evlerinin önünde, kapılarda, kaldırımda devamlı oturur ve ya yüksek sesle müzik dinler ya da bağıra bağıra sohbet eder. - Ülkeye kısmen kapitalizm gelmiş, gizli zenginler türemeye başlamış. Antika arabaların yanında lüks araçlar, jipler de caddelerde görülüyor. Klasik arabalar sadece turistler için kalmış. Henüz Starbucks yok ama Adidas, Benetton gibi markaları görmek mümkün.
- Biz Küba’ya gideceğimizi söylediğimizde 5-6 yıl önce gitmiş arkadaşlarımız mutlaka yanımıza sakız, oje, sabun, şampuan gibi malzemeleri götürmemizi ve hediye edebileceğimizi söylemişlerdi. Şu anda Küba ‘da her şey var. Özel oje dükkanları bile açılmış durumda. Ama yeni oluşmaya başlayan zengin yerli kesimin dışında yerli halk bunun ne kadarından yararlanabiliyor tartışılır.
- Çocuklar için kalem, boya vb götürülebilir eğer bavulunuzda küçük bir yer ayırabilirseniz. Bazen öyle sokaklardan ve öyle evlerin önünden geçeceksiniz ki birşeyler yapmak, vermek isteyeceksiniz.
- Her şeye rağmen çok mutlular ve her şeyden önce tarihleri ile gurur duyuyorlar. Tarihin onlar için yazdıklarını ve sonuçlarını gururla karşılıyorlar.
- Turistik yerlerdekiler çok canayakın değil. Özellikle Havana’da. Hep sizden faydanlanmaya çalışıyorlar hissiyatı uyanıyor, rahat olamıyorsunuz. Havana dışında daha samimi ve sıcak. - Küba fiyatları ortalama Avrupa ayarında. Çalışırken ve kalabalık grupla gelin. Rahatça harcama yapabilmek lazım. Bizim gibi işten güçten ayrıldıktan sonra gelmeyin :) - Şehirlerarası ulaşım için Viazul otobüs firması var ama genelde günde tek seferi var ve 2-3 gün öncesinden doluyor. Kesin bir seyahat planınız yoksa son anda gidip bilet almak isterseniz yer olmama ihtimali çok yüksek. Ancak alternatif bir colectivo (dolmuş) ağı oluşmuş. Bunlar eski arabaların dönüştürülmüş hali. Daha ucuz ve hızlı ama daha konforsuz, klimasız. Biz hiç otobüse binmedik. Fiyatlar tamamen pazarlığa açık :) Mutlaka yapın. Fiyatın yarıya kadar düşebildiğini göreceksiniz.
- Ülkede dilenci ve evsiz yok ama yerel halk genelde turisti gördüğü anda para koparmaya çalışıyor. Selam veren para istiyor :) Bazen sinir bozucu olabiliyor. Özellikle Havana’da.
- Her şey turistin parasını tüketmek üzerine kurulmuş. Restoranda, barda oturuyor olsanız bile çalgıcı ayrı para, tuvaleti ayrı para ister. - Turistik bölgede kazıklanmak olası, özellikle Havana’da üçkağıtçılar çok. Dikkat etmek ve iyi pazarlık yapmak ve satın aldığınız şeyin içeriğini iyice teyit etmek gerek. Örneğin ertesi gün için bir tur satın aldınız asla para vermeyin, ertesi gün adamı bulamayabilirsiniz. - Kadın erkek herkes yere tükürüyor. - Ara sokaklarda çok sayıda güzel restoran, bar v.s var. Tüm sokakları yürüyerek keşfetmek gerek. Güvenlik sorunu olmadığı için her yere girip çıkabilirsiniz.
- Sokaklar köhne, korkutucu, ıssız ve karanlık, geceleri ürkütücü ancak göründüğünün aksine çok güvenli.
Küba'nın milli içkisi Mojito, rom, şeker, misket limonu, soda ve nane'den yapılan ferahlatıcı bir yaz kokteyli. Siz siz olun fazla kaçırmayın :)
- #Mojito için barların happy hour saatlerini takip edin. Bira için ise biraver modunda bira veren yerler var daha uyguna geliyor. Genelde yerel insanların takıldığı yerler. - Kadınlar çok rahat giyinir ama kimse de dönüp bakmaz.
- Kadınlar görüntüleri nasıl olursa olsun çok doğallar ve kendilerine güveniyorlar. Göbek, kilo, selülit hiç bir şey umurlarında değil. - Internet parklarda ve bazı noktalarda var. İnternete bağlanabilmek için biraz uzunca #Etecsa kuyruklarında bekleyip internet kartı almanız gerekiyor. Parkları ise çok aramanıza gerek yok bir sürü insanın elinde telefonu ile oturduğu bir yer görürseniz orada internet vardır. - Marttan sonra akşamları serin oluyor. Özellikle sahile yakın yerler. Güneş yakıyor gölge üşütüyor, değişik bir havası var. - Futbol, basketbol pek bilmezler. Parkta bahçede, çocukjlar okulda hep beyzbol oynarlar. - Bizim Havana ‘da kaldığımız Casa’nın geceliği 25 Cuc tu. Gelmeden internetten ayarlamıştık. 30’dan 25’e düşürebildik yazışarak. Sonraki şehirlerde hiç rezervasyon yapmadık. Bu şekilde pazarlıkla daha ucuza kalınabiliyor. Örneğin Vinales ve Trinidad’da 15 CUC’ a kaldık. Fakat bu şekilde yer araştırmak için biraz yürümeyi göze almanız lazım. - Marketlerin binaları büyük ama içlerinde pek bir şey yok. Raflar boş. Herşeyden birkaç tane var sadece.
- Biralar; Cristal (gazoz gibi), Bucanero (yüksek alkollü tadı güzel), Presidente (ikisinin arası).
- Geleneksel ev yemeklerinin yapıldığı aile lokantaları var “#paladar” deniyor. 7-10 CUC arası yemek yiyebilirsiniz.
- Casa'larda genelde pencerelerde cam yok. Börtü böcek ve sivrisinek giriyor içeri. Seyahat cibinliği alırsanız rahat edersiniz.
Vinales (Binyales diye okunuyor)
- Tek katlı rennkli evlerin olduğu ufak, şirin bir kasaba.
- Kahve, tütün üretimi ve at çiftlikleri ile ünlü. Çevresinde doğal yürüyüş parkurları var.
- Vinales'te CUP restoran bulmak daha zor. Sadece ara sokaklarda birkaç tane gördük. - Burada tüm hesaplara %10 kuver otomatik ekleniyor. Havana’da yoktu. Hesap gelince şaşırmayın. - Turistler için olan otobüs şirketi Viazul yetersiz. Tek bir otobüs bütün ülkeyi dolaşıyor. Kesin En uzak yere bile dolmuş taksi gidiyor. Bunları kullanabilirsiniz. - Vinales'te at turları saati 5 cup ancak at sahiplerinin olduğu Adela Azcuy caddesinin sonunda 4 saati 10 CUC' bulmak mümkün. - Vadide trekking yapılabilir, çiftliklere ve etraftaki mağaralara gidilebilir. Tura gerek yok. - Mural adında duvarına dinozor resimleri boyanmış bir yer var. Giriş 3 cuc ama ilk icecek bedava. - Mural'in üstüne miradora tırmanılabilir. Biraz kaya tırmanmak gerekiyor. - Mural'e biz yürüdük (5km) ama taksi veya at arabasıyla da gidilebilir. Biz dönüşte ata arabasına bindik (3 cuc). - Burada su bulmak büyük sıkıntı. Resmen karaborsa. Tüm marketlerde bitebiliyor. Bir gün resmen bulamadık, taa arkada sokaklarda bir arabalı satıcıda bulduk o da 3 CUC’tan verdi bir suyu. - Vinales'te genelde beyaz hatta renkli gözlü ve kumral insanlar var. - Tavuklar gerçek tavuk. Bol bol yiyin. Uzun zamandır böyle lezzetli ve gerçek tavuk yememiştik. - Vinales'te kaldığımız evde akşam yemeği yedik. 8 cuc biraz pahalı olsa da çok lezzetliydi. Parayı haketti. Bir akşam yiyin.
Trinidad:
- Renkli koloniyal evlerin, çok güzel sokak ve meydanların olduğu fotoğrafçılar için cennet bir yer. Küba’da en sevdiğimiz yer oldu.
- İki plaj var La Boca (halk plajı), Playa Ancon (turistik). Colectivo ile 2 CUC.
- Playa Ancon'un denizi pek hoşumuza gitmedi. Bulanık ve kirli gibi. Belki de gittiğimiz gün öyleydi. Şezlonglar 2 CUC.
- Trinidad'da Etecsa'nın olduğu aşağı taraftaki parkta ve meydan civarında CUP restoranları var.
- Trinidad'da 1 saat yer aradık. 6-7 casaya baktık. 25'ten başlayan fiyatları dolaşa dolaşa 15'e indirdik. Kaldığımız yer de güzel sayılabilecek bir yerdi.
- Burada şelale turları var ama kişi başı 45 cuc. Onun yerine biz yürüdük. Park girişi 10 cuc ama yürürseniz vermeyebilirsiniz. Biz yürüyerek ulaştıktan sonra giriş kapısına doğru devam ettiğimiz için yakalandık. Sağdan direkt şelaleye devam ederseniz bilet almanıza gerek yok.
- Şelaleye yürüyüşte dikkat! At çiftlikleri telörgüler ile yolu kapatmış. Altından veya üstünden geçmek gerekiyor. Çok keyifli bir yol değildi. Dönüşte ikimize de kene yapışmış! Buradakiler hastalık taşımıyor o nedenle direkt cımbızla çekip çıkardık.
Santa Clara:
- Çok turistik olmayan ama Küba ve devrim için çok önemli bir yer. Diktatör Batista’ya silah taşıyan tren burada Che ve adamları tarafından raydan çıkarılmış ve silahlar direnişçilerin eline geçmiş Kısa süre sonra da Batista yenilgiyi kabul edip kaçmış zaten.
- İşte bu tren yani Tren Blindido hala raydan çıkarıldığı yerde sergileniyor.
- Santa Clara'ya colectivo ile kişi başı 10 cuc'a geldik. 10 cuc imkansız diyorlardı 20’den açıldı kapı ama biraz sabır ve pazarlık sonuç verdi. - Santa Clara çok turistik değil. Daha sakin. Pek görülecek bir yeri de yok. Che’nin mozolesi ve anıtı ile Tren Blindido haricinde. - Tüm Küba'da ki en çok marketi ve en büyüklerini burada gördük. Diğer şehirlerin aksine market rafları oldukça doluydu ve çeşit vardı. - Burada da 15 cuc'a yer ayarladık. - Santa Clara diğer şehirlere göre bariz daha ucuz. - Ana meydandaki otelde yemek yedik. Kocaman tabakta yarım tavuk ya da 2 büyük dana biftek 6 cuc. Yanında pilav patates ve soslar dahil. En çok burada doyduk sanırım. Otel öyle lüks görünümlü gezgin girmeye korkuyor ama sonra fiyatları görünce daldık içeri.
- Meksikaya buradaki havalimanından geçiş yaptık. Taksiler 10 CUC’a götürüyor.
Bütçeli Gezme İpuçları
- Mutlaka CUP (MN-Moneda Nacional) bozdurun. CUP sadece Kübalı'ların parası değil. İsteyince veriyorlar. - CUP geçen büfelerden 10-15 CUP’a pizza, 3 CUP’a dondurma, 10 CUP’a hamburger v.s alınabilir. Tat ve hijyen konusuna takılmayanlar için. - Pazarlık, pazarlık, pazarlık! Pansiyonlarda, araçta, takside her yerde. 25 Cuc'tan açılan bir #casa'yı 15'e ayarlayabilirsiniz. - Otelde değil casa'larda kalın. - Colectivo kullanın. Otobüsler çok pahalı ve sayısı az. - Taksi kullanacaksanız, sizin gibi sırt çantalı ya da turist birilerini bulup bölüşün. - Menülerinde fiyat yazmayan yerlerden uzak durun ya da oturmadan mutlaka fiyatlarını sorun. - Gittiğiniz şehirlerdeki önemli aktiviteler için turlar olabilir ancak turlar çok pahalıdır. Araştırıp, sağa sola sorarak kendiniz gitmeye çalışın. Yürünebilecek yerlere yürüyün. Taksi ile gideceksiniz yine birkaç kişi bulup paylaşın. - Küba'da su çok pahalıydı ve genelde suyun fiyatı yazmaz! Almadan fiyatını sorun. Ucuza almak için gördüğünüz her markete sorun. Ucuz bulunca birkaç tane alın. Genelde 2 CUC'a satılan 1.5 lt suyu biz en ucuz 0.70'e bulduk bir yerde. En pahalı da 2,5 CUC'a Trinidad'da aldık. - Kokteyl ve içkiler için 'happy hour' saatlerini kollayın. Her restoranda farklı. - Tüm bunlar için çat pat da olsa anlatacak, pazarlık yapacak kadar İspanyolca öğrenin.
13 Günde iki kişi toplam 830 EUR harcadık. Uçak bileti hariç, geri kalan her şey dahil. Daha az harcanabilir mi? Kesinlikle evet. Biz seyahatin ilk ülkesi olması ve biraz da Küba'nın ortamı ve havasından mıdır nedir biraz rahat takıldık.